اسپارت،تارخچه ی یونان

اسپارت،پایتخت جنوبی یونان

گفتنی است این شهر را پادشاهی مسمی به اسپارتون در سال ۱۸۸۰ ق. م. بنا نهاده و لاکدمون که یکی از فرزندزادگان این پادشاه بوده در نزدیکی شهر قدیم، محله‌ای بزرگ موسوم به لاکدمونه بنا کرد و بمرور زمان شهر وسعت یافت و هر دو بهم وصل شد و از این رو این شهر را گاه اسپارته و گاه لاکدمونه می‌گفتند. ابتدا پانزده تن از اعقاب اسپارتون مزبور حکومت کرده‌اند. (اسامی آنان در ذیل ذکر خواهد شد). سپس در سال ۱۱۹۰ ق. م. هرکولیها و دوریالیها اسپارت را متصرف شدند. در این هنگام رئیس آنان آرستوم زمام امور را در دست گرفته حائز عنوان سلطنت گردید. بعد از وفات وی دو پسر توأمان وی به اشتراک حکمرانی و فرمانفرمائی می‌کردند، نام یکی پروکلیس و دیگری اُریستن بود. بعد از این دو همیشه امر سلطنت را دو تن از نژاد آن دو به اشتراک اداره می‌کردند. در تاریخ ۸۹۸ ق. م. کودکی خاریلائوس نام از نژاد پروکلیس بحکومت رسید و ازین‌رو عموی وی لیکورگوس(Lycurgue) را نایب‌السلطنه کردند و او حکیمی بود و قانونی برای اسپارتیها وضع کرد که مبنی بود بر محدودیت حقوق دو سلطان و ضمناً حکومت را بشکل یک جمهوری نظامی درآورد. قانون لیکورگوس قانون نظامی شدیدی می‌باشد. در موقع ضبط و تسخیر اسپارت بدست هرکولیان و دوریالیان دسته‌ای از اسپارتیان قدیم که از آخائیان محسوب می‌شدند به زیر فرمان درآمده مالیات و سپاهی می‌دادند و جمعی برعکس قبول اطاعت نکرده مغلوب و اسیر شده بودند و از این‌رو اهالی اسپارت به سه طبقه: حاکم، محکوم و برده تقسیم می‌شدند.

در سدهٔ هفتم و ششم ق. م. اسپارتیها بنای جنگ را با باشندگان مسینیا گذاردند. این شهر در انتهای جنوب غربی شبه‌جزیرهٔ موره واقع است. جنگ مدت مدیدی ادامه داشت عاقبت با پیروزی اسپارتیان پایان یافت. باشندگان را اسیر و دستگیر کردند مگر کسانی را که به جزیرهٔ صقلیه (سیسیل) فرار کرده بودند. سپس کینوریا را که در جنوب شرقی موره واقع شده ضبط کردند و نیز قسمت اعظم آرکادیا واقع در وسط همان شبه‌جزیره را بدست آوردند و تدریجاً به تمام موره استیلا یافته بنوعی حق‌الریاسة بر بعض شهرهای بزرگ مستقل مانند آرگوس هم نایل گشتند. این مقدمات موجب آن شد که بنای رقابت با آتنی‌ها را بگذارند و اینان در آن سوی یونان میزیستند و از حیث بحریه بر اسپارتیها تفوق داشتند. این رقابتها موجب جنگهای موره شد و در این مجادلات پیروزی نصیب اسپارتی‌ها گردید و شهر آتن را تسخیر و ضبط کردند، در نتیجه تمام یونان زیر نفوذ اسپارتیان درآمد. اما آنان قانون لیکورگوس را رعایت نکرده به عیش و عشرت پرداختند و در نتیجه آتنی‌ها و باشندگان تیبه و مردم دیگر جهات آن سرزمین بکمک و تشویق ایرانیان بنای شورش را گذاردند. در این هنگام اسپارتیها بموجب عهدنامه‌ای جزائر و مستملکات ساحلی آناتولی را به ایران واگذار کرده یونان‌زمین را مخصوص به خویش ساختند، سپس دلاوری موسوم به اپامینونداس از تیبه ظهور کرد و پس از استرداد استقلال وطن خود مسینیا و آرکادیا را از چنگ اسپارتیان درآورد و نزدیک بود که خود اسپارت را هم به تصرف درآورد اما اجل امانش نداد و در نتیجه اسپارتیها توانستند فقط استقلال خود را حفظ کنند.

در همین اوان اسکندر مقدونی خروج کرده تیبه را ویران و اسپارت را ضبط کرد. پس از وفات اسکندر اسپارت جزو اتحادیه آخائیا شد. این اتحاد در شبه‌جزیرهٔ موره از طرف هیئتی بوجود آمده بود. بالاخره در سال ۱۴۶ ق. م. اسپارت بدست رومیها افتاد و به ایالت اخائیا ملحق شد. در موقع تقسیم روم٬ اسپارت سهم امپراتور شرق یعنی قسطنطنیه شد و مرکز ایالت موره گشت. بهنگام پیروزی اهل صلیب یعنی ۱۲۰۴ م. در اینجا یک پرنس‌نشین (امارت) تشکیل شده بود که تحت تسلط شاهزاده‌ای از نسل پالئولوگ‌ها درآمد و او حائز عنوان دسپوتی اسپارت گردید.

بالاخره در ۸۶۴ ه‍ . ق. ابوالمغازی سلطان محمدخان ثانی این قطعه را فتح کرد و ضمیمهٔ ممالک عثمانی ساخت ولی پس از سه سال شاهزادهٔ ریمینی سجسموند این خاک را ضبط کرد و بسوخت و تخریب کرد. بار دیگر این خرابه بدست عثمانیان افتاد و از انقاض آن شهر میستره را بوجود آورده مرکز لوا قرار دادند. جمعیت اسپارت باستانی قریب ۳۲۰۰۰ تن بوده.

پادشاهان قدیم اسپارت از این قرارند:

۱)قبل از هرکولیان:

اسپارتون۱۸۸۰ق. م.

للکس۱۷۴۲ق. م.

میلس۱۶۸۰ق. م.

اوروتاس۱۶۳۱ق. م.

لاکدمون۱۵۷۷ق. م.

آمیکلاس۱۴۸۰ق. م.

ارگالوس––ق. م.

کینورتاس۱۴۱۵ق. م.

اومالوس––ق. م.

هبپونون––ق. م.

تیندار۱۳۲۸ق. م.

منلاس۱۲۸۰ق. م.

اورست۱۲۴۰ق. م.

نیسان۱۲۲۰ق. م.

بقیه،در ادامه ی مطلب

آتن در یونان باستان

 آتن،شهر یونانی                                     

  آتن جمعیت 3120000 نفر

شهر آتن، پایتخت یونان در نزدیکی خلیج سالونیک در دشت آتیک از شهرهای مهم تاریخی جهان باستان و مرکز دانش و فلسفه و ادب بود. تاریخ آتن را افسانه های بسیار فرو پوشانده است اما از قرن هفتم ق – م وضع تاریخی آن روشن است.

در سال 683 ق – م سلطنت موروثی ان برچیده شد و تا سال 594 ق - م سلن و آدخون ها حکومت کردند و از آن به بعد تا سال 510 ق – م در دست جباران و از آن پس دارای حکومت دموکراسی بود. در سال 404 ق – م این شهر به چنگ اسپارت ها و آنگاه به تصرف فیلیپ و اسکندر مقدونی در آمد. در دوران عظمت حکومت روم، آتن یکی از ایالات روم بشمار میرفت و هر چه آتنی ها کوشیدند که عظمت آتن را باز یابند موفق نشدند. حتی این اقدام باعث گشت که در سال 86 ق – م سولا آتن را تاراج کند. با این حال نفوذ معنوی و علمی آتن بر روم بیشتر بود . چنانچه این نفوذ حتی در زمان امپراطوری بیزانس رو به افزایش بود.

چون دولت بیزانس سقوط کرد آتن بدست یکی از اشراف فرانسه افتاد و بالاخره در قرن 14 میلادی و اوایل قرن 15 یکی از خاندانهای اشرافی فلورانس بر آتن حکومت می کردند و اتن تا حدی رو به رونق و ترقی بود که در سال 1458 به چنگ دولت عثمانی افتاد و پیشرفتهایی که نصیب آتن شده بود از میان رفت. حتی این شهر رو به انحطاط رفت. چون یونان استقلال یافت، آتن پایتخت یونان گردید و روز به روز بر ترقی و رونقش افزوده شد و کارخانه های جدید در آن به کار افتاد. سقراط، سوفکل، اورپید، افلاطون، ارسطو، دموستون و آریستوفانوس در آتن ظهور کردند و خورشید تابان دانش را پرتو افشان جهانیان گردانیدند.

آثار بدیع و عظیم تاریخی بسیار در آتن باستان بجاست و هر ساله هزاران جهانگرد و مشتاق و شیفته آثار هنری تاریخی را به سوی خود می کشاند. برخی از ابن بناها عبارتند ازپارتنون، پروپلایا، ارختنوم و اکروپولیس. اکروپولیس آتن که در محل دهکده نئولتیک اولیه شهر شهر ساخته شده بود بهترین دژ طبیعی دنیای باستان به حساب می آمد. اکروپولیس در شمال شرقی پارتنون و در مرتفع ترین نقطه دشت و 300 پا بالاتر از سطح کلی دشت قرار داشته و صخره های عظیم عمودی در تمام جهات آن جز در جهت شرقی که شیب ملایمی دسترسی به این مکان را میسر ساخته، قرار گرفته اند. دارای ابعاد تقریبی 350 در 140 یادر بود که ضلع بلندتر آن در جهت شرقی – غربی قرار داشته است. اکروپولیس در فصله چهار مایلی از دریای اژه و در دشت آتیکا قرار دارد. از زمان های دور وجود چشمه های طبیعی انسان را به این منطقه کشانده است. این محل از حدود 2800 ق – م مسکون بوده است. قدیمی ترین آثار مکشوفه احتمالاٌ مربوط به قرن ق – م می باشد. اما اکثر بناهای آگورای باستانی مربوط به قرن ششم ق – م می باشند تاریخ آگورا را می توان به سه دوره تقسین نمود:

1. دوره کلاسیک، قرن پنجم ق – م
2. دوره هلنیستی، قرن دوم ق – م
3. دوره رومی، قرن دوم میلادی

آگورای نخستین پس از ویران شدن، بازسازی و آگورای کلاسیک آتن تا پایان قرن پنجم ق – م پایان یافت. ویرانی آگورا در اواخر قرن سوم رخ داد و این بنا بر صخره بلند اولیه در طول زمان توسط دیوارهای حائل حجیم پله پله شده و یک سری سکوهای مرتبط را پدید آورده است. پارتنوئن که رسماٌ به نام معبد آتنا پولیاس خوانده می شد، بر روی سکوی باشکوه مرمرین به طول 237 پا و عرض 110 پا و در وسط ضلع جنوبی اکرو پو لیس قرار گرفته بود. نام عمومی است که به تپه دفاعی اولیه شهر اطلاق می شود. مرکز بلند شهرهای قدیمی تر یونان و قلعه محصور بسیاری از شهرهای مستعمراتی آن با این نام خوانده می شد. اکروپولیس که در آغاز همه شهر را در خود جا می داد، رفه رفته به بخش مقدس و مذهبی شهر بدل گردید، چنانکه آتن نمونه بارز آن است یا تخلیه شده و خارج از محدوده شهر قرار گرفت. چنانکه در میلتوس رخ داد تا زمانی که شهر کوچک و محدود بود و مستقیماٌ پیرامون اکروپولیس واقع شده بود، به حصاری دفاعی پیرامون آن نیازی نبود. در مواقع هجوم شهروندان به دورن اکروپولیس پناه می بردند تا آنکه یا شهر سقوط می کرد یا دشمنان دست از حمله باز می داشتند و با توجه به اینکه بیشتر ساختمانهای مهم در اکرو پولیس واقع بودند. تنها بخشی از خانه های ارزشمند از میان می رفت.

اندکی پس از زمان ژوستی نین اول، آتن به درجه یک شهر ولایتی تنزل کرد و از اهمیت دیرین آن جز بناهای برگ هیچ چیز بر جا نماند. در دوره فرمانروایی بر یونان، آتن مرکز دوک نشین (1205) که پی در پی به دست اقوام بورگوندی و کاتالان افتاده گروه اخیر که در سال 1311 آتن را اشغال کردند ان را به زیر فرمان شاهان آرگون در آوردند. تسلط کاتالان ها میان سالهای 88 – 1311 بود.

از 1388 تا 1458 آتن در فرمان خاندان فلورانسی آچایولی بود و در 1397 موقتاٌ به تصرف سلطان بایزید اول درآمد سرانجام آتن در روزگار سلطان محمد دوم به دست عثمانی ها افتاد و مدت 330 سال بر این شهر فرمان راندند. در قرن های بعد آتن از اهمیت افتاد و این امر از گزارش های جهانگردان غربی آشکار می شود. پارتنون به مسجد تبدیل شد و پروپولایا را سربازخانه کردند. استیلای عثمانی ها دوران انحطاط آتن بود تا جائیکه در حد یک قصبه تنزل یافت. در پائیز 1678 دریاسالار ونیزی فرانچسکو مورد سینی(حکمران آینده ونیز) آتن را محاصره کرد و در این حادثه قسمت عمده پارنتون ویران شد. دو مسجد آن به عبادتگاه کاتولیک و پروتستان تبدیل گشت. تا اینکه در 1688 باز ترکان عثمانی بر آتن دست یافتند و در 1777 بارویی بر گرد شهر کشیدند. از قرن 17 به بعد آثار باستانی آتن مورد توجه قرار گرفت.

مبارزه یونانیان برای آزادی موجب ویرانی بیشتر شهر می شد. در 1822 آتن بدست یونانیان افتاد و بار دیگر در 1826 ترکان(اکروپولیس در 1827) بر شهر آتن دست یافتند و سرانجام در کنفرانس لندن(1830) به صورت جزیی از کشور یونان درآمد و در پایان سال 1834 آتن، پایتخت یونان و رشد آن آغاز شد و به صورت یک مرکز فکری فرهنگی در آمد و در نتیجه توسعه اقتصادی و سیاسی سریع جمعیتش فزونی یافت.

موزه اکروپولیس – آتن – یونان که در نزدیکی ویرانه های اکرو پولیس قرار دارد. در این موزه شاهکارهای کم نظیر بلکه بی نظیری از تمدن و فرهنگ یونانی به ویژه از دوره ارکایی می باشد. موزه ملی باستان شناسی آتن – یونان شامل آثار برجسته و بسیار مهم موزه باستان شناسی در یونان می باشد. این موزه باستان شناسی ملی محل دید و تماشای بسیاری از آثار فرهنگی و هنری و تاریخی یونان است. در این موزه بزرگترین مجموعه های هنر یونان باستان در جهان
وجود دارد .